Rus adabiyotshunosligi kafedrasi

2025-yil 11-aprel kuni Chirchiq davlat universitetida “Zamonaviy pedagogik texnologiyalar sinergiyasi: neyropedagogikadan raqamli ta’limga” mavzusida o‘quv-uslubiy seminar bo‘lib o‘tdi. Seminarga Rus tili va adabiyotini o‘qitish metodikasi kafedrasi, Gumanitar fanlar fakulteti tashabbuskorlik qildi. Universitet rektori G.I. Muxamedov talabalar ishining natijalarini yuksak baholadi.. 

    Seminarda quyidagi yo‘nalishlar taqdim etildi:

     1. Talabalarga individual yondashuv strategiyasi – talabalarning shaxsiy o‘quv uslubi bo‘yicha taqdimot.

     2. “Raqamli klassika” talaba loyihasi – IT texnologiyalarini o‘qitish metodikasiga integratsiya qilish. Loyiha ishtirokchilari M. Lermontov romanlari qahramonlari uchun ijtimoiy tarmoqlarda akkauntlar yaratdilar. Ushbu akkauntlar 200 mingdan ortiq ko‘rishlar va ijobiy izohlar oldi. Talabalar metodik qo‘llanmalar, broshyuralar, bukletlar, komikslar va yozuvchi asarlari asosida grafik roman tayyorladilar. Yana bir qiziqarli tashabbus – N.V. Gogol ijodiga bag‘ishlangan veb-sayt. Unda yozuvchi asarlari animatsion o‘qituvchi bilan mini-ma’ruzalar shaklida taqdim etilgan. Saytda o‘quvchilarning bilim darajasini baholash uchun testlar va o‘yinlar joylashtirilgan. Loyiha doirasida raqamli platformalar va sun’iy intellektdan foydalanildi, “Sho‘ng‘ish” metodi asosida o‘qitish amalga oshirildi.

     3. “SMART DIDAKTIKA” maktab laboratoriyasi magistrlik loyihasi – Chirchiq shahridagi maktablarda sun’iy intellekt yordamida an’anaviy dars berish shakllari namoyish etildi. Ushbu yo‘nalishda 3-bosqich talabalari ishlamoqda. Loyiha rahbari magistrant R.R. Bakirov gumanitar fanlarda neyro dasturlash masalasini ko‘tardi.

     4. 2-bosqich talabalari loyihasi – Parkent tumani maktablari uchun TRIZ texnologiyasi asosida metodik material tayyorlandi.

     5. 4-bosqich talabalari loyihasi “Ag‘darilgan dars” – ushbu modelning mohiyati shundan iboratki, ma’ruza uydan o‘rganiladi, darsda esa amaliy tahlil qilinadi.

     6. 1-bosqich talabalari loyihasi “Singapur ta’limi” – 4K: kreativlik, kollaboratsiya, kommunikatsiya va tanqidiy fikrlash asosida tayyorlandi. Mazkur model talabalar tomonidan maktab amaliyotida muvaffaqiyatli qo‘llanilmoqda.

     7. 2-bosqich talabalari loyihasi “Neyropedagogika: miya qanday o‘rganadi” – talabalar miya chap va o‘ng yarimsharlarini faollashtirish, xotira va kognitiv qobiliyatlarni rivojlantirishga mo‘ljallangan mashqlar va usullar tayyorladilar.

     Loyihalar kafedra professor-o‘qituvchilari rahbarligida amalga oshirildi:

     1. Kafedra mudiri, dotsent, PhD A.V. Ekabsons – “Raqamli klassika” va “Neyropedagogika” loyihalari rahbari.

     2. Dotsent, PhD E.T. Kenenbaev – “Ag‘darilgan dars” metodikasi rahbari.

     3. Katta o‘qituvchi G.I. Tangirova va o‘qituvchi S.R. Ermetov – loyihalarni amalga oshirishga hissa qo‘shdilar.

     4. O‘qituvchi A.X. Ergashev – Parkent maktablaridagi ishlarni muvofiqlashtirdi.

2024 yilda Rus tili va adabiyotini o‘qitish metodikasi kafedrasi huzurida “SMART-Didaktika” nomli ilmiy-tadqiqot laboratoriyasi tashkil etildi. Uning maqsadi — pedagogika talabalari orasida zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) kompetensiyalarini shakllantirish va ularning didaktik ko‘nikmalarini rivojlantirishdir. Laboratoriyaning asosiy e'tibori kelajakdagi o‘qituvchilarning kompyuter savodxonligini oshirishga, raqamli vositalar va metodlarni o‘zlashtirishga, shuningdek, IT texnologiyalarini o‘quv jarayoniga joriy etishga qaratilgan. Amaliyyo‘g‘rilikka yo‘naltirilgan seminarlar, master-klasslar va tadqiqot loyihalari orqali laboratoriya pedagogik mutaxassislik bitiruvchilarining kasbiy tayyorgarlik sifatini oshirishga va ta’limning raqamlashtirilishiga doimiy qiziqish uyg‘otishga xizmat qiladi. Ilmiy-tadqiqot magistratura laboratoriyasining g‘oya rahbarlari va yetakchilari — Bakirov Ruslan Ramilovich bo‘lib, ular universitet ta’lim maydoniga innovatsion yondashuvlarni faol kiritmoqdalar.

2024–2025 o‘quv yili davomida “SMART-Didaktika” ilmiy-tadqiqot magistratura laboratoriyasi ishtirokchilari Chirchiq shahridagi 4- va 17-sonli umumta’lim maktablarida bir qator amaliy seminarlar o‘tkazishdi. Ular o‘zlashtirilgan bilim va ko‘nikmalarini AKT, raqamli didaktik vositalar hamda sun’iy intellekt texnologiyalari bilan ishlashda amaliyotda namoyish etdilar. Ushbu tadbirlar ta’limiy ishlanmalarni sinovdan o‘tkazishning muhim bosqichi bo‘ldi va talabalar raqamli texnologiyalarni o‘quv jarayoniga integratsiya qilishga yuqori tayyorligini ko‘rsatdi.

Masalan, ilmiy-tadqiqot magistratura laboratoriyasi ishtirokchisi Raximjanova Mumina Farhod qizi 4-maktabning 7-B sinfida “Alisa” virtual yordamchisi va AKT dan foydalanib dars o‘tkazdi. Ushbu yordamchi sun’iy intellekt algoritmlari asosida ishlaydi. Dars munozara metodiga asoslangan bo‘lib, o‘zbek tilida so‘zlashuvchi sinfga moslashtirilgan edi. Dars davomida neyron tarmoqli texnologiyalar yordamida tayyorlangan amaliy materiallar ishlatildi.

Xuddi shu maktabda, klub doirasida ishtirokchilar Saidova Rano Abdushukurovna va Sarimsakova Sabina Alisherovna 5-sinf o‘quvchilari uchun “O‘z o‘yini” teleko‘rsatuvi motivlariga asoslangan interaktiv viktorina shaklida tajribaviy dars o‘tkazishdi. Viktorinadagi savollar neyron tarmoqlar yordamida tayyorlangan edi. Ushbu format maktab o‘quvchilarining faol ishtirokini, mantiqiy tafakkur, kommunikatsiya va jamoaviy ish ko‘nikmalarini rivojlantirishga xizmat qildi.

Ilmiy-tadqiqot magistratura laboratoriyasi nomi ostida o‘quv markazida Zhurayeva Zulfiya Sharofiddinovna “Qo‘shimchalar” mavzusida mobil raqamli texnologiyalar va kolaborativ o‘qitish modeli yordamida onlayn dars tashkil qildi. Dars Telegram messenjeri orqali videomuloqot funksiyasi yordamida o‘tkazilib, ta’lim jarayonini raqamli muhitga moslashtirish va uni yanada qulay va moslashuvchan qilish imkonini berdi.

Shuningdek, 17-maktabda ilmiy-tadqiqot magistratura laboratoriyasi ishtirokchilari Ablyazizova Dilyara Ruslanovna va Kamalieva Sabina Ildusovna 6-sinf o‘quvchilari uchun AKT, sun’iy intellekt va neyron tarmoqlar texnologiyalaridan foydalangan holda dars o‘tkazishdi. Dars an’anaviy o‘qitish metodiga asoslangan bo‘lib, zamonaviy raqamli topshiriqlar va neyron tarmoq vositalari yordamida yaratilgan vizual materiallar bilan boyitildi.

“SMART-Didaktika” ilmiy-tadqiqot magistratura laboratoriyasi doirasida amalga oshirilgan darslar zamonaviy raqamli va intellektual texnologiyalar o‘qituvchining ishida kuchli yordamchi vosita ekanligini yaqqol ko‘rsatdi. Ular nafaqat odatiy dars tayyorlash vaqtini qisqartiradi, balki o‘quvchilar bilan yangi, mobil, moslashuvchan va yuqori samarali shakllarda muloqot qilish imkonini yaratadi, hattoki texnik jihozlar cheklangan sharoitlarda ham.