Uch og'ayni
QR kod:
Yuklab olishlar
XX asrning birinchi yarmida oʻz asarlari bilan adabiyot osmonida yashshnindek chaqnagan buyuk nemis yozuvchisi Erix Mariya Remarkni oʻzbek kitobxonlarining hozirgi avlodi yaxshi bilmasligi tabiiy. Buning muayyan sabablari bor. 50-yillarda uning «Uch ogʻayni romani rus tilida birinchi marta chop etilishi bilanoq katta shov-shuvga sabab boʻldi, kitob ketma-ket millionlab nusxada nashr etildi. Shunda ham talabni qondirib boʻlmadi. Odamlar romanni bir-birlaridan soʻrab olib oʻqishga kirishdilar. Kutilmaganda rasmiy doiralar, kom-munistik mafkura himoyatchilarining paytavasiga qurt tushib qol di. Ular Remarkni gʻoyasizlikda ayblab, uning ijodiga shiddat bi lan tosh ota boshladilar. Hatto «remarkchilik» degan mash'um atama ham paydo boʻldi. Bu sharpa Oʻzbekistonga ham etib keldi. Ayrim tan qidchi va yozuvchilarimiz, bizga Remark asarlari kerak emas, bu asar lar kommunizm qurayotgan yoshlarimizni yoʻldan ozdiradi, deb gʻavgʻo koʻtara boshladilar. Shu tufayli uning asarlarini oʻzbek tiliga tar jima qilishga hech kim jur'at etmadi. Oradan qirq yil vaqt oʻtdi. Mana, nihoyat, shu kunlarga ham etib keldik. Tarixning qudratli va qaysar charxpalagi oʻz ishini qildi... Endi, sizga taqdim etilayotgan «Uch ogʻayni» romaniga kelsak, asar qahramonlari jamiyatda biror lavozim yoki nufuzga ega boʻlmagan «mayda» odamlar. Ammo ularning ham faylasuf olimlar va nazariyotchilarnikiga oʻxshamaydigan oʻz fal safalari va oʻz mantiqlari bor. Qizigʻi shundaki, biz ularning fikr-mulohazalari yoki xatti-harakatlariga e'tiroz bildirolmaymiz, ak sincha, asarni oʻqish jarayonida jamiyat chetga surib tashlagan bu oddiy odamlarga hurmatimiz ortib boradi. Darvoqe, bu yogʻi oʻzingizga havola.
