Ulyg'bek xazinasi
QR kod:
«Ulug’bek xazinasi» ba’zi taqrizchilar qayd etganidek, buyuk munajjim, sulton Ulug’bek «bosib o’tgan murakkab hayot yo’lini ifodalagan tarixiy-biografik» asar bo’lmay, balki ismi-jismiga muvofiq ijtimoiy-problematik romandir. Qorong’i feodalizm sharoitida ma’rifat va jaholatning shiddatli kurashi romanining g’oyaviy-badiiy konfliktini tashkil etadi.
«Ulug’bek xazinasi» ning tasvir maromi, ko’pgina tarixiy asarlardan farqli o’laroq, xiyla tezkor, shiddatli. Asarda o’tkir dramatik lavhalar, ichki ruhiy kechinmalar, xarakterli va g’oyalarning oshkora to’qnashuvi asosiga qurilgan yordam epizodlar ko’p. Bir tomondan, romanda bir talay kuchli ruhiy tasvirlarni o’qiymiz. Ulug’bek iztirobli, Abdullatifning ota o’limidan keyingi vasvasa-yu ruhiy qiynoqlari, xususan, bog’dagi so’nggi kechadagi dahshatli holati keskinligi bilan berilgan. Ikkinchi tomondan, yozuvchi xarakterlararo to’qnashuvlar tasviriga ham katta e’tibor qaratadi. Ulug’bekning shayx Nizomiddin bilan ilmiy musoxabasi, o’g’li Abdullatif bilan yuzma-yuz to’qnashuv, Ali Qushchi bilan mavlono Muhiddin orasidagi dahanaki janglar, zindondagi tortishuvlar, olimning Abdullatif bilan takror-takror to’qnashuvlari – bular shunchaki olishuvlar, tortishuvlar bo’lmay, bir-biriga zid xarakterlarning, ashaddiy raqiblarning turli g’oya, e’tiqodlarning to’qnashuvidir. Roman kompozitsion jihatdan puxta Voqealar, xarakterlar izchil, bir-biri bilan mantiqan bog’langan.
