
Matniyazova Hilola Xudayberganovna
Kafedra professori
biologiya fanlari doktori
Biologiya fanlari doktori, Professor
H.Matniyazova 1982 yilda tug‘ilgan, o‘zbek, 2022 yildan buyon biologiya fanlari doktori.
Nomzodlik dissertatsiyasini 2011 yilda O’zR FA Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi instituti qoshidagi D.015.80.01-raqamli ixtisoslashgan kengashda “G. hirsutum L. navlarining oddiy va murakkab duragaylarida morfofiziologik va xo‘jalik belgilarning irsiylanishi” mavzusida 03.00.15-Genetika va 03.00.12-O’simliklar fiziologiyasi va biokimyosi ixtisosliklari bo‘yicha ximoya qilgan. Doktorlik dissertatsiyasini 2022 yilda Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.02/30.12.2019.V.53.01 raqamli Ilmiy kengashda “Soya va g‘o‘zada turli suv rejimida morfoxo‘jalik va fiziologik belgilar bo‘yicha “genotip-muhit” o‘zaro bog‘liqligi mavzusida 03.00.07 – O’simliklar fiziologiyasi va biokimyosi hamda 03.00.09 – Umumiy genetika ixtisosliklari bo‘yicha himoya qilgan.
Umumiy ish faoliyati 26 yil, ilmiy va pedagogik ish faoliyati 26 yil, jumladan, ilmiy ish faoliyati 18 yil, tanlov yoki shartnoma asosida o‘tgan lavozimidagi (katta ilmiy xodim) ish faoliyati 13 yil:
Asosiy ilmiy yo‘nalishi suv tanqisligi sharoitida g‘o‘za va soyaning fiziologik, biokimyoviy hamda qimmatli-xo‘jalik tahlil qilishdan iborat. H.X.Matniyazova o‘z ilmiy faoliyati davomida Respublikamizning bir qancha davlat ilmiy-texnik dasturlari doirasidagi ilmiy-tadqiqot loyihalarida muvaffaqiyatli qatnashgan. Shuningdek xozirgi kunda “A-FA-2021-7 ” “Dukkakli va moyli ekinlar mahalliy navlarini fiziologik biokimyoviy metodlar orqali fitopatogen zamburug‘larga chidamlilik mexanizmini yaratish” olima ayollar loyihasiga rahbarlik qilib, mahalliy soya navlarining fitopatogen zamburug‘lar ta’sirida fiziologik va biokimyoviy jarayonlaridan stress fermentlari faolligi, xloroplast pigmentlari va barglardagi suv almashinuvi jarayonlarini o‘rganish borasida tadqiqotlar olib bormoqda.
O‘simliklar fiziologiyasi va ilmiy tadqiqot metodologiyasi fanlaridan dars beradi. 2 ta darslik, 8 ta o‘quv qo‘llanma, 7 ta uslubiy qo‘llanma va tavsiyanomalari muallifi. Scopus, WoS, va Google Scholar ilmiy bazalarida ro‘yxatdan o‘tgan.
H.X.Matniyazova o‘z ilmiy faoliyati davomida (mualliflikda va hammualliflikda) 4 ta monografiya, 2 ta o‘quv qo‘llanma, 130 ta ilmiy ishi nashr etilgan, shulardan 60 ta maqola xorijiy va mahalliy ilmiy jurnallarda, 70 tezislar xalqaro va respublika miqyosida o‘tkazilgan ilmiy-amaliy anjumanlar to‘plamlarida chop etilgan. E’lon qilingan ilmiy ishlari orasida eng diqqatga sazovorlari:
Маtniyazova H., Sherimbetov A. Heredity and variability of plant productivity in simple and complex hybrids F 2 upland varieties of cotton ( Gossypium hirsutum L.) under different water supply // problems of modern scince and education. № 8 . 2016 . 35 - 37 р.
Маtniyazova H., Sherimbetov A,. Zokhidov A. All one variability of cotton bolls in the second generation of simple and complex hybrid varieties Gossipium hirsutum L. varieties // European Applied Sciences. № 3 . 2016 . 3 - 5 р.
Jabborova D., Matniyazova H. and Kurbanbaev I . Growth Promotion of Glycyrrhiza glabra L. by Salt- Tolerant Plant Growth Promotion Rhizobacteria under Saline Conditions International Journal of Advanced Biotechnology and Research ( IJBR) ISSN 0976 - 2612 , Online ISSN 2278 – 599 X, Vol- 7 , Issue- 2 , 2016 , pp 609 – 613
Jaloliddin SHavkiev., Saidgani Nabiev., Abdulahad Azimov, SHukhrat Hamdullaev., Bakhtiyor Amanov., H. X. Matniyazova, KHushnud Nurmetov. Correlation coefficients between physiology, biochemistry, common economic traits and yield of cotton cultivars under full and deficit irrigated conditions Journal of Critical Reviews. ISSN- 2394 - 5125 Vol 7 , Issue 4 , 2020 . 131 - 136 .
Abdulaxat A. Azimov, I lkham Dj. Kurbanbaev, Alisher B. Amanturdiev, Hilola X. Matniyazova Test on Wilt- Resistance of Simple Hybrides F 7 and Beckross Hybrid Lines F 6 B1 of G. hirsutum L. of Cotton to New Virulent Isolates of Fungus Fusarium verticillioides and erticillium dahlia. American Journal of Plant Sciences, 2020 , 11 , 1025 - 1030 https:// www.scirp.org/journal/ajps ISSN Online: 2158 - 2750 ISSN Print: 2158 - 2742 . 1025 - 1030 R.
Alisher B. Amanturdiev, Marguba M. Rejapova, Abdulaxat A. Azimov, I lkham Dj. Kurbanbaev, Hilola X. Matniyazova Sduty on the Stability of World Diversity of Cultured Species G. hirsutum L. to Salination American Journal of Plant Sciences, 2020 , 11 , 1360 - 11368 https:// www.scirp.org/journal/ajps ISSN Online: 2158 - 2750 ISSN Print: 2158 - 2742 . 1360 - 11368 R.
Marguba M. Rejapova, Abdulaxat A. Azimov, Mansur. M. KHatamov, I lkham DJ. Kurbanbaev. Hilola X. Matniyazova Indicators of abiotic and biotic stresses of local and foreign cotton ( G. Hirsutum L.). Plant Cell Biotechnology and Molecular Biology 21 ( 43 & 44 ) : 8 - 15 ; 2020 . ISSN: 0972 - 2025
J. SHavkiev, A. Azimov, S. Nabiev, S. KHamdullaev, B. Amanov, M. Kholikova, H. Matniyazova and U. Yuldashov Comparative performance and genetic attributes of upland cotton genotypes for yield- related traits under optimal and deficit irrigation conditions SABRAO Journal of Breeding and Genetics 53 ( 2 ) 157 - 171 , 2021
U. X. Yuldashov, H. X. Matniyazova. A. A. Azimov, A. G. Sherimbetov, SH. A. Khamdullaev, O. O. Rasulova and J. SH. Shavkiev Dependence of peroxidase ( po) and polyphenol oxidase ( ppo) enzymes activity on plant productivity under he influence of phytopathogen micromycetes in soybean plant ( Glycine max ( L.) merr.) Plant Cell Biotechnology and Molecular Biology 22 ( 33 & 34 ) : 293 - 303 ; 2021 ISSN: 0972 - 2025 .
Matniyazova K. Xudayberganovna, Sherimbetov A. Gulmirzayevich, Yuldashov U. Khayitovich. Soil field analysis of soybean pathogenic fungi// Pakistan Journal of Phytopathology ISSN: 1019 - 763 X ( Print), 2305 - 0284 ( Online) http://www.pakps.com. Pak. J. Phytopathol., Vol. 34 ( 02 ) 2022 . 281 - 291 . https:// dx. doi. org/ 10 . 33866 / phytopathol. 034 . 02 . 0816 .
H. Matniyazova, S. Nabiev, А. Аzimov, and J. Shavkiev. Genetic variability and inheritance of physiological and yield traits in upland cotton under diverse water regimes// SABRAO Journal of Breeding and Genetics 54 ( 5 ) 976 - 992 , 2022 http://doi.org/10.54910/sabrao2022.54.5.2 http://sabraojournal.org/ p ISSN 1029 - 7073 ; e ISSN 2224 - 8978
S. Nabiyev, A. Azimov, J. Shavqiyev, H. Matniyazova, U. Yuldashov. Indicators of physiological characteristics of the l ines in soybean under optimal and deficit irrigation conditions // J. Universum: Химия и биология. Москва 2022 . 1 ( 91 ) Р. 92 - 97 .
Mokhichekhra Kholikova, Khilola Matniyazova “ To study the amount of chloroplast pigment in the leaves of local and foreign soybean varieties grown as a repeat crop in the conditions of navoi and samarkand regions” Universum. Physico- chemical biology, Physiology and biochemistry of plants: 2 ( 92 ) Moskva 2022 . Р. 36 - 42 .
H. Matniyazova, S. Nabiev, M. Kholikova, G. Mavlonova Physiological and biochemical parameters of soybean genotypes under diverse water regimes// SABRAO Journal of Breeding & Genetics 55 ( 4 ) , http://doi.org/10.54910/sabrao2023.55.4.7. 2023 . 1094 - 1108 .
U. Yuldashov, H. Matniyazova , D. Tillaboyeva , S. Nabiyev , A. Azimov , and M. Salohiddinova. Physiological and biochemical properties of soybean cultivars infected with phytopathogenic fungi// SABRAO Journal of Breeding and Genetics 55 ( 6 ) 2025 - 2036 , 2023 http://doi.org/10.54910/sabrao2023.55.6.161029-7073
H. Matniyazova, D. Tillaboyeva, G. Ergasheva, G. Shaxmurova3, U. Yuldashov, and A. Sherimbetov. Alternaria alternata fungus effects on physiological and biochemical processes of soybean // SABRAO Journal of Breeding and Genetics 56 (3) 1060-1071, 2024 http://doi.org/10.54910/sabrao2024.56.3.14 http://sabraojournal.org/ pISSN 1029-7073; eISSN 2224-8978
Hilola Matniyazova, Saydigani Nabiyev, Gulrukhsor Ergasheva, Nodira Mamadaliyeva, Ramish Egamberdiyev. Analysis of physiological and morpho-agronomic traits of upland cotton under different conditions of water supply // The Bioscan. International Quarterly Journal of Life Sciences. 19(2): S2: 265-271, 2024.
Hilola Matniyazova. Evaluation of physiological and morpho-agronomic traits of Gossypium hirsutum L. under varying water supply conditions // Web of agriculture: Journal of Agriculture and Biological Sciense. Volume 2, Issue 11, November – 2024 ISSN (E): 2938-3781
G.D.Ashurova, H.H.Matniyazova some features of germination of varieties of the plant Arachis hypogaea L// International scientific journal "Modern biology and genetics" 2024 №2 (8) ISSN: 2181-3396 , 76-81 С.
G.D Ashurova, H.X. Matniyazova, N.I Mamadaliyeva, S.T Yakubjanova. Physiological and biochemical evaluation of peanut (Arachis hypogaeaL.) varieties in Andijan, Uzbekistan // 2025. PLANT SCIENCE TODAY. https://doi.org/10.14719/pst.7416
Amonova D.B., Matniyazova H.X., Ergasheva G.S., Shakhmurova G.A., Mavlonova G.D. Microbiological fertilizers’ impact on physiological and biochemical Properties of soybean // SABRAO Journal of Breeding and Genetics. 2025, 57(3), -P. 1192-1201.
Matniyazova Hilola Xudaybergenovna ilmiy faoliyatini 2006 yilda “Ekologik genetika” laborotoriyasida bajarilishi 2003-2007 yillarga mo‘ljallangan «Geneticheskoye izucheniye i uluchsheniye morfofiziologicheskix i xozyaystvenno-sennix priznakov dlya sozdaniya resursosberegayushix sortov xlopchatnika» fundamental loyihada stajyor tadqiqotchi lavozimida boshlagan. 2007 yilda aspiranturaga o‘qishga qabul qilingan. Aspiranturada o‘qish bilan bir qatorda 0,5 stavkada mazkur loyihada stajyor tadqiqotchi sifatida faoliyat olib borgan. 2008 yildan boshlab bajarilishi 2008-2011 yillarga mo‘ljallangan FA-4F-T-134.5 «Muhitning noqulay sharoitlariga chidamli va qimmatli – xo‘jalik belgilarining majmuasiga ega g‘o‘za navlarini yaratish uchun adaptiv seleksiyaning genetik asoslarini o‘rganish va chidamlilik bo‘yicha genotiplar – donorlar qidirib topish» mavzusidagi fundamental loyihada ilmiy faoliyatini avval stajyor tadqiqotchi, 2011 yilda esa kichik ilmiy xodim sifatida davom ettirgan. 2012 yildan 2014 yilgacha F5-TO25 «O’rta tolali g‘o‘za navlari, tizmalari, nav namunalari xamda ularning duragaylarida qurg‘okchilikka va viltga chidamlilikning fiziologik va genetik asoslarini o‘rganish» mavzusidagi fundamental loyihasida katta ilmiy xodim sifatida ishtirok etgan. 2014 yil 2 sentyabrdan 2015 yil 30 dekabrgacha Nizomiy nomli Toshkent Davlat Pedagogika universiteti Tabiiy fanlar fakultetida o‘qituvchi lavozimida ishlagan. Shu bilan birga shu davrda Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi institutida tashqi o‘rindosh katta ilmiy xodim lavozimida faoliyat olib borgan.
2016 yil yanvardan 2017 yil 15 maygacha Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi instituti ilmiy kotib lavozimida ishlagan. Shu bilan bir qatorda Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetida bajarilishi 2016-2017 yillarga mo‘ljallangan YoA-1-6 “Akademik litsey o‘quvchilari uchun “Botanika” o‘quv qo‘llanmasini nashrga tayyorlash” loyihasiga hamda Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi institutida I5-FA-T014 «G’o‘zaning istiqbolli AN-130 navini navdor urug‘lik chigitini yetishtirish va ko‘paytirish» mavzusidagi innovatsion loyihasiga rahbarlik qilgan.
2018-2020 yillarda FA-A-QX-2018-24 raqamli “Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi institutida ajratilgan soya o‘simligini genetik kolleksiya tizmalarida moy va oqsil miqdorini hamda ularni sifatlari bo‘yicha baholash” mavzusidagi amaliy loyihasida katta ilmiy xodim sifatida soyaning genetik va botanik kolleksiyasi nav namunalarini qimmatli xo‘jalik belgilarini hamda oqsil miqdori va moydorlik darajalarini o‘rganish asnosida soya amaliy seleksiyasi uchun bir qator samarali tizmalar ajratib olish bo‘yicha tadqiqotlar olib borgan.
Matniyazova Hilola Xudaybergenovna 2014 yildan Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi institut ilmiy kengashida a’zo, 2016-2017 yil ushbu kengash ilmiy kotibi sifatida va 2018-2021 yillarda a’zo sifatida faoliyat olib borgan.
Matniyazova Hilola Hudaybergenovna O’zR FA genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.02/30.12.2019.B.53.01. raqamli Ilmiy kengash qoshidagi 03.00.07 – O’simliklar fiziologiyasi va biokimyosi ixtisosligi bo‘yicha Ilmiy seminarda 2019-2021 ilmiy kotib, 2021 yildan xozirgi kungacha seminar a’zosi sifatida faoliyat olib bormoqda. Bundan tashqari talabgor Matniyazova Hilola Hudaybergenovna Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi institutida “O’simliklar fiziologiyasi va biokimyosi” yo‘nalishi bo‘yicha tayyorlangan maqola va tezislarga ekspert xulosasi berish ekspertlar komissiyasi a’zosi hamdir.
Matniyazova Hilola Hudaybergenovnaning hammuallifligida ingichka tolali g‘o‘zaning respublikamizning nafaqat janubiy, balki o‘rta hududlarda ham yetishtirishga moslashgan “Marvarid” navi yaratildi. Nav 2018-2020 yillarda Davlat nav sinovida bo‘lib, o‘zini yaxshi ko‘rsatgani tufayli O’zR QXV ning №232 son buyrug‘i asosida 2021 yildan Surxondaryo viloyati uchun istiqbolli deb hisoblandi va birlamchi urug‘chiligi, ishlab –chiqarish sinovi tashkil qilindi. Matniyazova Hilola Hudaybergenovnaning hammuallifligida yaratilgan o‘rta tolali serhosil “Samara” g‘o‘za navi 2019-2020 yillarda Davlat nav sinovida bo‘lib, o‘zini yaxshi ko‘rsatgani tufayli O’zR QXV ning №232 son buyrug‘i asosida 2021 yildan Farg‘ona viloyati uchun istiqbolli deb hisoblandi va birlamchi urug‘chiligi, ishlab –chiqarish sinovi tashkil qilindi. Ingichka tolali g‘o‘zaning hammualliflikda yaratilgan “G’uzor” navi 2021 yildan Davlat nav sinovida sinalmoqda.
H.X.Matniyazova o‘z ilmiy faoliyati davomida (mualliflikda va hammualliflikda) 4 ta monografiya, 2 ta o‘quv qo‘llanma, 130 ta ilmiy ishi nashr etilgan, shulardan 60 ta maqola xorijiy va mahalliy ilmiy jurnallarda, 70 tezislar xalqaro va respublika miqyosida o‘tkazilgan ilmiy-amaliy anjumanlar to‘plamlarida chop etilgan. E’lon qilingan ilmiy ishlari orasida eng diqqatga sazovorlari: