Zamonaviy ta’limning maqsadi shunchaki ma’lumot berish emas, balki o‘quvchini mustaqil fikrlashga, izlanishga va ijod qilishga o‘rgatishdir. Bu kabi natijaga faqat ijodkor pedagog erishishi mumkin. Pedagogik ijod – bu o‘qituvchining yangi g‘oyalar yaratishi, ta’lim jarayoniga innovasion yondashuvlarni tatbiq etishi va darsni faol hamda samarali tashkil eta olish qobiliyatidir. Mutaxassislar pedagogik mahoratni o‘qituvchining iqtidor, ijodkorlik va fidoyilik kabi shaxsiy fazilatlar majmui sifatida ta’riflashadi. Zamon talablariga ko‘ra, o‘qituvchi o‘z fanini chuqur bilishi, pedagogik hamda psixologik bilimlarga ega bo‘lishi shart.
Zamonaviy maktabda pedagog nafaqat bilim yetkazuvchi, balki yosh avlodni yetaklovchi, ularning dunyoqarashini shakllantiruvchi shaxs sifatida namoyon bo‘ladi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, o‘qituvchi ijodkor, ta’lim-tarbiyaviy faoliyat tashabbuskori va yosh avlod kelajagi uchun javobgar shaxs hisoblanadi. Bunday o‘qituvchi o‘quvchilarda bilim olishga bo‘lgan qiziqishni uyg‘otadi, ularni mustaqil fikrlashga va yangilikka intilishga undaydi. U dars jarayonida turli uslub va texnologiyalardan foydalanib, murakkab mavzularni sodda va tushunarli tarzda yoritadi, o‘quvchilarni turli fikrlarni solishtirish va baholashga o‘rgatadi.
Pedagogik faoliyatning o‘zi ijodiy mohiyatga ega. Faqat ijodkor pedagoggina o‘z kasbiy sohasida yuqori natijalarga erisha oladi. Shu bois, zamonaviy o‘qituvchi ijodkor, tashabbuskor va yangilikka ochiq bo‘lishi lozim. Shuningdek, o‘quvchilar bilan samimiy muloqot o‘rnatib, ularning ehtiyoj va qiziqishlarini inobatga olishi zarur.
Bugungi ta’limda an’anaviy dars shakllarini zamonaviy, innovasion metodlar bilan uyg‘unlashtirish muhim ahamiyatga ega. Mutaxassislarning fikricha, an’anaviy va zamonaviy yondashuvlarning birlashuvi ta’lim samaradorligini sezilarli darajada oshiradi. Masalan, interfaol darslar, jamoaviy ish usullari, loyiha asosidagi o‘qitish, o‘yin texnologiyalari hamda axborot-kommunikatsiya vositalaridan foydalanish orqali dars jarayoni jonli va ta’sirchan tus oladi.
Shuningdek, masofaviy va aralash (blended) ta’lim konsepsiyalarini qo‘llash, STEM va STEAM yo‘nalishlarida innovasion laboratoriyalar tashkil etish ta’lim sifati va amaliy yo‘nalishini yanada kuchaytiradi.
Ta’lim samaradorligini oshirishda motivatsiya muhim omil hisoblanadi. O‘qituvchi nafaqat bilim beradi, balki o‘quvchilarni maqsad qo‘yishga, ijobiy baholash va erkin tanlov orqali ruhlantirishga ham mas’ul. Motivatsiyani kuchaytirishda o‘quvchilarning yutuqlarini ma’naviy va moddiy jihatdan rag‘batlantirish, jamoaviy ishlarda teng huquqli ishtirokni ta’minlash hamda kreativ fikrlashni qo‘llab-quvvatlash samarali natija beradi. Ilmiy tadqiqotlar motivatsiyani o‘qituvchining innovasion faoliyatini faollashtiruvchi asosiy kalit sifatida baholaydi.
Pedagogning shaxsiy rivojlanishi ham uning faoliyati sifatini belgilaydi. Malaka oshirish, ilmiy izlanish olib borish, tajriba almashish – zamonaviy o‘qituvchi uchun zarur shartlardan hisoblanadi. Davlat siyosati ham pedagoglarni muntazam ravishda malaka oshirish kurslariga yo‘llash va ularning kasbiy salohiyatini rivojlantirishni ko‘zda tutadi.
Muxtasar aytganda, pedagogik ijod – ta’lim va tarbiya jarayonining ajralmas qismi hamda ta’lim samaradorligini oshiruvchi asosiy omildir. Ijodkor pedagog nafaqat o‘z fanini chuqur bilishi, balki yangicha metod va texnologiyalarni qo‘llab, o‘quvchilarda faollik va qiziqish uyg‘otishi lozim. Faqat shundagina biz yosh avlodni zamonaviy bilim va ko‘nikmalar bilan qurollantirib, mamlakatimiz ta’lim sifatini yangi, yuqori bosqichga ko‘tarishimiz mumkin.
“Tasviriy san'at va dizayn” kafedrasi o'qituvchisi Bozorov Farxod Toyir o'g'li
